Onzichtbaar ziek

Als je pijn of ziekte niet te zien is

Wat is onzichtbaar ziek?

Ziek zijn is vaak iets wat zichtbaar is. Een gebroken been, een loopneus of een rolstoel -het zijn signalen die de buitenwereld herkennen en begrijpen. Maa ter bestaat ook een andere vorm van ziek zijn: de onzichtbare variant. Dit zijn klachten of aandoeningen die je niet direct aan iemand kunt zien, maar die wel degelijk invloed hebben op iemands dagelijks functioneren. Denk aan chronische pijn, vermoeidheid, hormonale disbalans, depressie of auto-immuunziekten.

Voor degene die ermee leeft is het een voortdurend balanceren tussen grenzen, energie en verwachtingen. Aan de buitenkant ziet alles er vaak 'normaal' uit en juist dat maakt het extra ingewikkeld. Er is geen verband, geen zichtbaar litteken. En toch voel je het, elke dag.

Wat betekent dit voor jezelf en je omgeving?

De buitenwereld begrijpt het niet altijd. Vragen als "Je ziet er toch goed uit?" of "Waarom doe je dan gisteren wél mee en vandaag niet?" kunnen pijnlijk zijn, ook al zijn ze vaak goed bedoeld.

Onzichtbaar ziek zijn vraagt niet alleen om fysieke en mentale veerkracht, maar ook om het durven aangeven van je grenzen in een wereld die veel waarde hecht aan zichtbaar bewijs.

Voor je omgeving kan het lastig zijn om te snappen wat je doormaakt. Het is geen onwil, maar vaak onwetendheid. Mensen weten niet hoe het is om bijvoorbeeld constant moe te zijn, zonder dat er 'iets te zien' is. Ook voor hen vraagt het om Bewustwording, openheid en het vermogen om te luisteren zonder meteen te oordelen of te willen oplossen.

Onzichtbaar ziek zijn betekent dus ook: uitleg geven ruimte vragen, soms nee zeggen en jezelf serieus blijven nemen -ook als anderen dat niet altijd doen. Het vraagt om vertrouwen in je eigen ervaring, en om mildheid naar jezelf en je lichaam. Want ook al is het niet zichtbaar voor de buitenwereld, het is echt.

Voor jezelf kan het een gevoel van vervreemding geven: je lichaam werkt niet zoals je zou willen, terwijl de wereld om je heen in hetzelfde tempo doorgaat. Je kunt je schuldig voelen omdat je 'weer moet afzeggen', of onzeker worden over hoe je overkomt. Soms ga je twijfelen aan jezelf: "Stel ik me aan? Is het wel echt zo erg?". Vooral als je omgeving niet altijd begrijpt wat je doormaakt, kun je gaan twijfelen aan je eigen ervaring.

Daarnaast verandert het vaak hoe je naar jezelf kijkt. Misschien kon je vroeger veel aan, was je energiek, zelfstandig of sportief -en nu moet je telkens je grenzen bewaken. Dat schuurt.

Het kan voelen alsof je een stukje van je identiteit kwijtraakt. Je moet jezelf opnieuw leren kennen in een lichaam dat niet meer voorspelbaar is.

Rouw

Er kan ook rouw zitten in het ziek zijn zonder zichtbare oorzaak: rouw om wie je was, om wat je niet (meer) kunt, om het gevoel buitenspel te staan. En tegelijk vraagt het om een nieuw soort kracht - een innerlijke stevigheid waarmee je leert vertrouwen op je eigen waarneming, zelfs als anderen het niet begrijpen. Om ruimte te maken voor zachtheid, voor rust, voor eerlijkheid richting jezelf.

Onzichtbaar ziek zijn betekent vaak dat je veel werk verzet waar iemand iets van ziet. Het vraagt moed om dat vol te houden. En ook al voel je je soms onbegrepen, jouw ervaring is echt -ook als hij niet gezien wordt.

Hoe kun je hiermee omgaan?

Omgaan met onzichtbaar ziek zijn is niet iets wat je eenmalig oplost. Het is een doorlopend proces waarin je jezelf steeds beter leert kennen, je grenzen leert bewaken en leert omgaan met de reacties (of het onbegrip) van anderen. He vraagt geen heldhaftigheid, maar eerlijkheid. Geen vechten, maar afstemmen -op jezelf.

Erkenning

Dit is een eerste stap. Erkennen dat wat je voelt, echt is. Ook als anderen het niet zien of begrijpen. je hoeft niet te wachten op bevestiging van buitenaf om jouw ervaring serieus te nemen. Je lichaam geeft signalen, en die verdienen aandacht. Door te luisteren naar wat je lijf je probeert te vertellen, kun je beter voor jezelf zorgen -en voorkom je dat je over je grenzen heengaat.

Grenzen aangeven

Dit wordt en essentieel onderdeel van je dagelijks leven. Niet omdat je 'zwak' bent, maar juist omdat je goed weet wat je nodig hebt om in balans te blijven. Dat betekent soms nee zeggen, afzeggen of iets niet doen wat je eigenlijk wílt doen -puur omdat het op dat moment niet haalbaar is. Dat vraagt moed en soms ook rouw: o het tempo los te laten dat anderen wel kunnen aanhouden.

Eerlijk communiceren

Het is belangrijk om eerlijk te communiceren met je omgeving. Leg uit wat je nodig hebt, zonder je te hoeven verdedigen. Mensen kunnen pas rekening houden met iets als ze er iets van begrijpen. Niet iedereen zal het meteen snappen, en dat is oké. Belangrijker is dat jij jezelf serieus neemt.

Ruimte voor jezelf

Letterlijk en figuurlijk voor ruimte voor jezelf zorgen. Momenten van rust, herstel, vertraging. Niet als luxe, maar als noodzaak. En omring jezelf met mensen die niet alleen met je meedoen als het goed gaat, maar ook blijven staan als het stil wordt.

Wees mild voor jezelf

Je hoeft niet alles uit te leggen of te bewijzen. Er is kracht in Kwetsbaarheid. En elke dag dat je luistert naar je lijf, je grenzen bewaakt en jezelf serieus neemt -ook als niemand het ziet- is een daad van zelfzorg en innerlijke kracht.

En misschien nog belangrijker....

Jij bent niet jouw ziekte.

Maar het is ook niet 'niets'

Je mág ruimte innemen.

Ook als het onzichtbaar is.

Ook als het niet begrepen wordt.